Archiwa cyfrowe cz.2

Według powszechnie przyjętej konwencji Polacy żyjący na Wschodzie, Ukrainie, Białorusi czy państwach bałtyckich nie należą do Polonii, czyli polskiej emigracji.

Rodacy na Kresach żyją od dziada pradziada w tym samym miejscu i nigdzie nie wyjeżdżali. To tylko wiejący w między czasie wiatr dziejowy sprawił, iż dawna wschodnia granica leży obecnie setki kilometrów na zachód względem tego, gdzie była umiejscowiona za I i II RP. Niejednokrotnie zdążało się, że przedstawiciele kolejnych pokoleń jednej rodziny żyjącej w tym samym mieście przychodzili na świat w innych krajach, np. Cesarstwie Rosyjskim, II RP, ZSRR i Białorusi.

Skomplikowane ludzkie losy zachęcają do zadawania pytań i poszukiwań. Polacy żyjący współcześnie na dawnych Kresach poszukują swoich korzeni, zastanawiają się jak wyglądały ich małe ojczyzny na przestrzeni burzliwych dziejów i zmieniających się warunków geopolitycznych. Skarbnicą wiedzy o czasach minionych są na pewno biblioteki i archiwa państwowe oraz miejskie, ale czy możemy   rozpocząć poszukiwania nie wychodząc z domu?

Przedstawiamy drugą część poradnika (pierwszą część znajdziecie tutaj) - gdzie w internecie szukać starych zdjęć, dokumentów, druków i innych archiwaliów z terenu Kresów.

Narodowe Archiwum Cyfrowe (NAC) to jeden z najbardziej znanych zbiorów zdjęć obejmujących okres początku XX wieku i czasów II RP. Zasoby NAC można przeszukiwać poprzez wyszukiwanie proste bądź zaawansowane. Co ważne pobieranie i wykorzystywanie fotografii dostępnych w serwisie jest bezpłatne i wymaga jedynie podania źródła. Przykładowo wpisując hasło ‘Lwów’ wyszukiwarka podaje nam 3024 haseł zdjęciowych.

Wymieniona w pierwszej części poradnika Polona, służy nie tylko wyszukiwaniu starodruków, ale również czasopism, książek, pocztówek, fotografii, grafik i rysunków oraz wielu innych dokumentów. Udostępnione zbiory należą do Biblioteki Narodowej i są bardzo obszerne. Wpisanie w wyszukiwarkę hasła „Stanisławów” daje kilkaset wyników, w tym ponad 430 pocztówek, 310 czasopism, 218 książek i 90 druków ulotnych. Przeglądanie tak dużej ilości materiałów ułatwia rozbudowana możliwość filtrowania wyników, m.in. po autorze, miejscu wydania, wydawcy czy języku.

Wyszukiwarka, która obejmuje wybrane zbiory archiwalne ze Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA) oraz bazy „Programu Rejestracji Akt Metrykalnych i Stanu Cywilnego” (PRADZIAD) to  szukajwarchiwach.pl. Aby otrzymać zdigitalizowane dokumenty przy wyszukiwaniu zaznaczajmy opcję „Tylko jednostki/zespoły ze skanami”. Dla przykładu wpisanie hasła „Grodno” daje 158 wyników.

Cenną bazą danych na temat nieistniejącej już społeczności żydowskiej jest strona Wirtualny Sztetl. Przydatne jest nawigowanie zbiorów poprze mapę geograficzną, w ten sposób możemy szybko i sprawnie znaleźć obiekty takie jak cmentarze, judaika w muzeach czy inne zabytki kultury materialnej na interesującym nas obszarze.

Wprawdzie Repozytorium Cyfrowe nie dysponuje zbyt wieloma materiałami z Kresów, ale te które są budzą wielkie zainteresowanie, ze względu na formę – obraz ruchomy. Najwięcej emocji budzą kroniki z lat dwudziestolecia międzywojennego. Hasło „Wilno” daje 8 wyników, w tym 7 kronik filmowych i jeden film fabularny. Każdy z materiałów daje szansę na poczucie unikalnego kresowego klimatu wielokulturowego miasta.