Sztuka, która łączy – polscy artyści na Łotwie

Współczesna sztuka staje się dziś nie tylko polem artystycznej ekspresji, ale także językiem porozumienia ponad granicami. Łotewska publiczność coraz częściej ma okazję doświadczyć tego dialogu dzięki rosnącej liczbie wystaw polskich artystów, które pojawiają się w prestiżowych galeriach i instytucjach w wielu miastach Łotwy.

Odwiedzając ekspozycje takie jak Serenissima w Latvijas Mākslas akadēmija czy podziwiając pełne wrażliwości ilustracje Joanny Concejo w Łotewskiej Bibliotece Narodowej, widzowie wchodzą w przestrzeń symbolicznego dialogu między kulturami, w którym sztuka jest mostem, a nie granicą.

Współpraca międzynarodowa w dziedzinie sztuki – zwłaszcza między Polską a Łotwą – ma głęboki wymiar symboliczny. Nawiązuje do wspólnej przeszłości, kiedy to kultura była przestrzenią łączącą różnorodne narody i tradycje. Jednak jej największa wartość leży w teraźniejszości: we wspólnym budowaniu nowoczesnej narracji, opartej na wzajemnym szacunku, inspiracji i otwartości.

Wystawa Serenissima East, prezentowana w Latvijas Mākslas akadēmija w Rydze od 16 sierpnia do 13 września 2024 roku, nawiązuje do idei dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz Republiki Weneckiej – dwóch historycznych bytów określanych mianem „Najjaśniejszej”. Koncepcja ta symbolizuje otwartość, wielokulturowość i tradycję współpracy między narodami. Pokazując współczesną sztukę z Polski, Litwy, Łotwy i Estonii, wystawa tworzy pomost między przeszłością a teraźniejszością, podkreślając wspólne dziedzictwo Europy Środkowo-Wschodniej. To również projekt o zasięgu międzynarodowym. Serenissima East to zatem nie tylko ekspozycja artystyczna, ale także próba odpowiedzi na pytanie, czy sztuka może kształtować nową jakość dialogu między narodami i wpływać na wzajemne postrzeganie w regionie o tak złożonej historii.

Wystawa Mieszanka Eschatologiczna Dariusza Mląckiego, prezentowana w Centrum Kultury Polskiej w Dyneburgu od 7 listopada do 4 grudnia 2024 roku, była głęboką refleksją nad naturą istnienia, pamięci i przemijania. Artysta, czerpiąc z polskiej tradycji modernizmu i minimalistycznej geometrii, tworzy obrazy pełne tajemnicy i wieloznaczności. Koperty, listy, świece – symbole obecne w jego twórczości zdają się ukrywać wiadomości, których znaczenie pozostaje nieuchwytne.

Wystawa Joanny Concejo, prezentowana w Łotewskiej Bibliotece Narodowej do 18 stycznia 2025 roku, stanowi kolejny ważny krok w kierunku zacieśniania kulturalnych więzi między Polską a Łotwą. Concejo, uznawana za jedną z najbardziej utalentowanych współczesnych ilustratorek, w swoich pracach łączy subtelność i emocjonalną głębię, co doskonale oddaje jej wizualna interpretacja książki Olgi Tokarczuk „Zagubiona dusza”. W ramach wystawy, zorganizowanej we współpracy z Latvijas Nacionālā bibliotēka oraz Ambasadą RP w Rydze, zaprezentowane zostały nie tylko ilustracje, ale również miały miejsce recytacje fragmentów książki, które wprowadziły widzów w świat narracji i wyobraźni.

21 listopada 2024 roku Agnieszka Halman, przedstawicielka Ambasady RP w Rydze, odwiedziła Łotewską Akademię Kultury, gdzie spotkała się z rektorem prof. Dāvisem Sīmanisem. Podczas rozmowy omówiono możliwości przyszłej współpracy uczelni z polskimi artystami oraz aktualne inicjatywy akademii. Tego rodzaju interakcje są niezwykle istotne, gdyż podkreślają znaczenie kulturowej współpracy, która wykracza poza aspekty ekonomiczne i polityczne. Wspólne projekty artystyczne tworzą przestrzeń do wymiany myśli i doświadczeń, wzbogacając obie kultury i umożliwiając budowanie silniejszych więzi między narodami.

Każdy projekt artystyczny to okazja do odkrywania, inspiracji i budowania trwałych relacji, które wzmacniają więzi między Polską a Łotwą. Ta artystyczna wymiana nie tylko kształtuje współczesne narracje, ale również tworzy przestrzeń dla przyszłych pokoleń artystów, którzy będą kontynuować ten dialog, otwierając nowe horyzonty i poszerzając granice wyobraźni.

Daniela Radecka

Fot. arch. Latvijas Mākslas akadēmija, wystawa Serenissima East, https://www.lma.lv